اصلی ترین ابزار پیشرفت فناوری برنامه نویسی به اشکال مختلف است. برنامه نویسی کامپیوتر رشته حرفه‌ای و پرطرفداری است و در بازار کار، حقوق برنامه نویس معمولاً نسبت به سایر مشاغل بالاتر است. برنامه نویسی نیازی مهم برای بسیاری از حوزه‌های تخصصی و کسب و کار محسوب می‌شود به مرور زمان این نیاز هر روز بیشتر می‌شود. در حالی که برخی از زبان‌های برنامه نویسی را می‌توان بدون آموزش رسمی فراگرفت، اما داشتن مدرک تحصیلی به منظور برنامه نویس شدن هنوز یکی از عوامل مهم برای ورود به حوزه برنامه نویسی به حساب می‌آید و تاثیر بسزایی در تقویت رزومه و احتمال ورود به بازار کار دارد. در این نوشتار به این موضوع پرداخته شده است که رشته برنامه نویسی چیست و آیا اصلاً رشته برنامه نویسی وجود دارد؟ علاوه بر این سایر مباحث مهم و مرتبط با موضوع رشته برنامه نویسی نیز در این مطلب شرح داده می‌شود.
رشته برنامه نویسی چیست ؟
رشته برنامه نویسی دوره‌ای است که بر نوشتن و اجرای برنامه‌های عمومی و سفارشی‌شده برای هدایت سیستم‌های عامل و سایر کاربردها تمرکز دارد. این رشته عموماً دانشجویان و متقاضیان را برای اعمال «متُدها» (Method) و «روال‌ها» (Procedure) به منظور طراحی و توسعه نرم‌افزار یا برای نصب و نگهداری آن آماده می‌کند. این رشته شامل آموزش طراحی نرم افزار، زبان‌های برنامه نویسی سطح پایین و بالا، توسعه کد و کد نویسی، سفارشی‌سازی برنامه‌های کامپیوتری، تست نرم افزار، دیباگ کردن و دیگر مسائل مربوط به سیستم عامل‌ها و شبکه‌ها است. رشته برنامه نویسی در واقع شامل تحصیلات علوم و مهندسی کامپیوتر، فناوری اطلاعات و دیگر رشته‌های وابسته به آن یا شامل دوره‌های آموزشی و «بوت‌کمپ‌های» (Bootcamp) کدنویسی است. بیشتر برنامه نویسان در مدرسه، زبان‌های کامپیوتری را یاد می‌گیرند. با این حال، تحصیلات علوم کامپیوتر یا دوره‌های آموزشی به دانشجویان مهارت‌هایی را می‌دهد که برای یادگیری آسان زبان‌های کامپیوتری جدید به آن نیاز دارند. دانشجویان در محیط آکادمیک، تجربه نوشتن کد، تست نرم افزار، رفع «خطاها» (باگ) و فرصت انجام بسیاری از کارهای دیگری را به دست می‌آورند که در محل کار احتمالاً با آن‌ها مواجه خواهند بود. برای همگام شدن با تکنولوژی در حال تغییر، برنامه نویسان کامپیوتر ممکن است در کلاس‌های آموزشی مداوم شرکت کنند و در سمینارهای توسعه حرفه‌ای برای یادگیری زبان‌های برنامه نویسی جدید یا به منظور ارتقاء مهارت قبلی خود شرکت کنند. با این حال، برخی از کارفرمایان صرفاً نیروهایی را استخدام می‌کنند که دارای مدرک هستند یا سوابق کاری قابل قبولی دارند. لیست لپ تاپ های مناسب آموزش و انجام پروژه های برنامه نویسیآیا واقعاً چیزی به اسم رشته برنامه نویسی در ایران و جهان وجود دارد؟
در اصل آنچنان چیزی به اسم رشته برنامه نویسی در دانشگاه‌ها وجود ندارد و رشته برنامه نویسی در واقع همان رشته کامپیوتر است. برنامه نویسی بیشترین ارتباط را با رشته مهندسی کامپیوتر نرم افزار و رشته علوم کامپیوتر دارد. البته مثلاً در شاخه کار دانش، رشته‌ای با عنوان «رشته برنامه نویسی پایگاه داده» داریم. رشته برنامه نویسی در هنرستان هم همان رشته کامپیوتر است و در خصوص رشته برنامه نویسی در فنی حرفه‌ای هم منظور همان دوره‌های مختلف برنامه نویسی فنی حرفه‌ای است. همچنین در دانشگاه جامع علمی کاربردی نیز رشته‌ای با عنوان «کاردانی فنی نرم افزار – برنامه سازی کامپیوتری» وجود دارد که در واقع همان رشته برنامه نویسی در مقطع کاردانی به حساب می‌آید. در دانشگاه‌های سایر کشورهای دنیا هم به ندرت رشته‌ای دقیقاً با عنوان «رشته برنامه نویسی» وجود دارد و به طور کلی در سراسر دنیا رشته برنامه نویسی در واقع همان رشته علوم کامپیوتر و مهندسی نرم افزار است و افرادی که می‌خواهند برنامه نویس شوند معمولاً برای تحصیلات دانشگاهی رشته علوم کامپیوتر را انتخاب می‌کنند. رشته‌های متداول برای برنامه نویسان شامل علوم و مهندسی کامپیوتر یا فناوری اطلاعات است و برخی دیگر از رشته‌های فنی مهندسی و یا علوم ریاضی را نیز شامل می‌شود. در رشته علوم و مهندسی کامپیوتر آموزش‌هایی در مورد اصول اساسی در علوم محاسباتی از جمله منطق بولی، ریاضیات گسسته، برنامه نویسی، مهندسی نرم افزار، پایگاه‌های داده، سیستم عامل‌ها و شبکه‌های کامپیوتری ارائه می‌شود. با یادگیری مباحث علوم محاسباتی، دانشجویان می‌توانند با ماژول‌های تخصصی در اینترنت اشیا، از جمله موضوعات مربوط به حسگرها، پروتکل‌های شبکه اینترنت اشیا، محاسبات ابری و توزیع شده، تجزیه و تحلیل داده‌ها، مبانی امنیت سایبری و یادگیری ماشین آشنا شوند. دانشجویان کامپیوتر یاد می‌گیرند به‌طور مستقل و همچنین به‌صورت گروهی برای جمع‌آوری نیازمندی‌ها، طراحی معماری نرم‌افزار برای برنامه‌های IOT، و پیاده‌سازی و آزمایش ماژول‌های نرم‌افزار برای رسیدن به اهداف پروژه مهندسی نرم‌افزار، کار کنند. لیست لپ تاپ های مناسب آموزش و انجام پروژه های برنامه نویسیآیا برای برنامه نویس شدن حتماً باید به دانشگاه برویم؟
خیر، برای برنامه نویس شدن حتماً نیازی نیست به دانشگاه برویم و در رشته برنامه نویسی که در واقع همان رشته علوم کامپیوتر یا مهندسی نرم افزار است تحصیل کنیم. هرچند، داشتن تحصیلات دانشگاهی حداقل در مقطع لیسانس یا حتی فوق‌دیپلم می‌توان به تقویت رزومه بسیار کمک کند و همچنین در برخی جوامع، تحصیلات دانشگاهی به عنوان ارزش محسوب می‌شود و برای فرد احترام بیشتر و جایگاه اجتماعی بالاتری به همراه دارد. اما فارق از باورهای اجتماعی، در اصل میزان مهارت و تخصص فرد و تجربیات او ارزشمند به حساب می‌آیند و فردی که نقش مهمی در توسعه و خلق ارزش و ایجاد تحول مثبت در زندگی انسان‌ها داشته است باید مورد احترام باشد. یکی از مشکلات اصلی تحصیل در رشته برنامه نویسی یا همان علوم کامپیوتر یا هر رشته دیگری، خصوصاً در مقطع کارشناسی، این است که مدت زمانی آن بسیار طولانی است و معمولاً باید حداقل ۴ سال در دانشگاه به تحصیل بپردازیم.اما اگر دقیقاً بدانیم می‌خواهیم در چه شاخه‌ای از دنیای برنامه نویسی فعالیت کنیم و دقیقاً می‌خواهیم در حوزه برنامه نویسی چه کاره شویم، آنگاه معمولاً می‌توان تنها با یادگیری مهارت‌ها و مباحث مورد استفاده در آن شاخه خاص، سریع‌تر وارد بازار کار شد. برای مثال می‌توانیم به جای ۴ سال، ۲ سال به یادگیری بپردازیم، پروژه‌هایی را به عنوان نمونه‌کار انجام دهیم و بعد بلافاصله وارد بازار کار شویم. برای مثال برای اینکه «برنامه نویس وب شویم» بهتر است بلافاصله بعد از یادگیری اصول و مبانی برنامه نویسی، HTML و CSS را یاد بگیریم و بعد هم جاوا اسکریپت را بیاموزیم و در نهایت بلافاصله شروع به انجام تمرین و پروژه کنیم و در نهایت وارد بازار کار شویم.البته برای حرفه‌ای شدن و فعالیت در برخی از شاخه‌ها و حوزه‌های مرتبط با برنامه نویسی شاید بهتر باشد حتماً تحصیلات دانشگاهی داشته باشیم. مثلاً اگر بخواهیم دانشمند داده شویم یا در دیگر حوزه‌های پیچیده‌تر برنامه نویسی مثل طراحی و ساخت زبان‌های برنامه نویسی یا توسعه سیستم عامل و همچنین برنامه نویسی سیستم‌های تعبیه شده فعالیت حرفه‌ای داشته باشیم، به نظر می‌رسد بهتر باشد در رشته علوم کامپیوتر تحصیل کنیم.دروس رشته برنامه نویسی چیست ؟
دروس مورد نیاز و انتخابی در رشته برنامه نویسی کامپیوتر در موسسات مختلف بسیار متفاوت است. در اینجا درس‌هایی فهرست شده‌اند که به نوعی درس‌های اساسی، پایه و مهم رشته برنامه نویسی به حساب می‌آیند.- برنامه نویسی کامپیوتر
- مهندسی نرم افزار
- ریاضیات
- آمار و احتمال
دروس اساسی رشته برنامه نویسی
دروس اساسی و هسته‌ای برنامه نویسی کامپیوتر معمولاً با کلاس‌های مقدماتی مثل سیستم عامل و مهندسی نرم افزار آغاز می‌شود. سپس می‌توان بیشتر وارد مباحث برنامه نویسی شد و یادگیری زبان‌های برنامه نویسی را آغاز کرد.در دانشگاه‌های مختلف زبان‌های برنامه نویسی متفاوتی به عنوان اولین زبان تدریس می‌شوند. مثلاً در گذشته زبان پاسکال تدریس می‌شد. همچنین زبان‌های آموزش C و C++ در دانشگاه‌ها برای رشته کامپیوتر رایج است. آموزش زبان‌های ویژوال بیسیک، پِرل و زبان‌های دیگر هم برای رشته برنامه نویسی تقریباً رایج است.اما در کل بهتر است هدف خود را از یادگیری برنامه نویسی مشخص کنیم و بعد براساس آن هدف، زبان برنامه نویسی مورد نیاز خود را انتخاب و یادگیری آن را آغاز کنیم. البته برخی از زبان‌های برنامه نویسی برای شروع مناسب‌تر هستند. مثلاً بهتر است با ساده‌ترین زبان‌های برنامه نویسی مثل پایتون یادگیری را آغاز کنیم.همچنین با یادگیری برخی از زبان‌ها، خصوصاً زبان‌های سطح پایین مثل زبان C، علاوه بر یادگیری برنامه نویسی، ساختار کامپیوتر و ساز و کار آن را هم بهتر درک خواهیم کرد و با مباحث بنیادی مثل مدیریت حافظه هم آشنا خواهیم شد. یک راه دیگر این است که زبان‌های همه‌منظوره را یاد بگیریم تا در ادامه انتخاب‌های بیشتری برای حوزه فعالیت خود در دنیای برنامه نویسی داشته باشیم. از جمله محبوب‌ترین و برترین زبان‌های همه‌منظوره می‌توان باز هم به پایتون و همچنین جاوا اشاره کرد.رشته های مرتبط با رشته برنامه نویسی چیست ؟
برخی از رشته‌های مرتبط با برنامه نویسی در زیر فهرست شده است.- گرافیک کامپیوتری
- علوم کامپیوتر
- برنامه‌های کاربردی رسانه
- تجزیه و تحلیل سیستم‌های کامپیوتری
- شبکه‌های کامپیوتری و مخابرات
- برنامه‌های کاربردی میکرو کامپیوتر
- مدل‌سازی داده‌ها / مدیریت پایگاه داده و انباره داده
- فناوری/تکنسین داده پردازی و پردازش داده
- انفورماتیک
- علم اطلاعات
- مدل سازی و شبیه سازی محیط‌های مجازی
- طراحی صفحات وب
- طراحی چند رسانه‌ای و منابع اطلاعاتی
